Νέα Συρία, νέα ελπίδα, παλιά προβλήματα

Η πτώση της Δαμασκού και η νίκη των επαναστατικών δυνάμεων δημιούργησε ανάμεικτα συναισθήματα στη διεθνή κοινότητα. Στη Δύση, αυτή η νίκη αντιμετωπίζεται με σκεπτικισμό και φόβο ότι η «Νέα Συρία» μπορεί να μην αντέξει για πολύ. Κατά τη διάρκεια των 11 ημερών σκληρών μαχών, οι δυτικές προσφορές για μεσολάβηση εκεχειρίας ανάμεσα στις δυνάμεις των επαναστατών και το καθεστώς Άσαντ αγνοήθηκαν και από τις δύο πλευρές. Αυτό υπογραμμίζει ότι το στάτους κβο –όσο προβληματικό κι αν ήταν– θεωρούνταν προτιμητέο από πολλούς.

Χώρες που αναγνώρισαν άμεσα τη νέα συριακή κυβέρνηση, με πρώτη την Τουρκία, είναι παραδοσιακά αντίπαλες του Ιράν. Η Ιορδανία ήταν η δεύτερη, ενώ η Σαουδική Αραβία ακολούθησε σύντομα. Από την άλλη, οι Ευρωπαίοι παραμένουν επιφυλακτικοί, περιμένοντας να αποκτήσουν καλύτερη κατανόηση της κατάστασης, αν και έχουν ήδη δεσμευτεί για κάποια οικονομική βοήθεια στην ανοικοδόμηση της Συρίας, χωρίς ακόμη να προσδιοριστεί το μέγεθός της.

Για την ανάκαμψη της συριακής οικονομίας, η επιστροφή των προσφύγων θεωρείται καίρια. Αν η κατάσταση ασφαλείας σταθεροποιηθεί, η επιστροφή των Σύρων από την Τουρκία και τις δυτικές χώρες, μαζί με τις αποταμιεύσεις και τις δεξιότητές τους, θα μπορούσε να αποτελέσει σημαντική επένδυση για την αναγέννηση της Συρίας. Μια αντίστοιχη περίπτωση είναι η επιστροφή των Λιβανέζων μεταναστών στις αρχές του 20ού αιώνα, φέρνοντας μαζί τους ιδέες, δεξιότητες και κεφάλαια που αναζωογόνησαν την οικονομία του Λιβάνου.

Ο ρόλος των ΗΠΑ

Οι Ηνωμένες Πολιτείες συνεχίζουν να διατηρούν διάλογο με τις διάφορες επαναστατικές οργανώσεις. Παρά τις ελπίδες για ειρηνική μετάβαση, η Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ (HTS), που αναγνωρίζεται ως τρομοκρατική οργάνωση, παραμένει στενός σύμμαχος της Τουρκίας, μέλους του ΝΑΤΟ. Αυτή η αντίφαση ίσως επιλυθεί στο μέλλον, εάν η HTS επιτύχει να μεταμορφώσει το πολιτικό τζιχαντιστικό αφήγημά της σε μια πιο αποδεκτή μορφή διακυβέρνησης. Παράλληλα, η αυξανόμενη γεωπολιτική ένταση ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Κίνα ενδέχεται να καθορίσει τον τρόπο με τον οποίο θα εξελιχθεί η συνεργασία με την HTS, θυμίζοντας την περίπτωση του Τουρκμενιστάν Ισλαμικού Κόμματος το 2022, που αφαιρέθηκε από τη λίστα τρομοκρατικών οργανώσεων των ΗΠΑ.

Στο μεταξύ, οι συγκρούσεις στο νότιο μέτωπο συνεχίζονται, με ισραηλινές επιθέσεις και περιορισμένες χερσαίες επιχειρήσεις στη νότια Συρία, αμερικανικές αεροπορικές επιδρομές εναντίον στόχων του ISIS, και τη συνεχιζόμενη υποχώρηση των ρωσικών δυνάμεων από τη Συρία.

Ζητήματα καθημερινότητας

Ταυτόχρονα, μια σειρά από ερωτήματα παραμένουν ανοιχτά σχετικά με το μέλλον της Συρίας. Από πού θα προμηθεύεται η χώρα πετρέλαιο; Θα υπάρξει έλλειψη καυσίμων; Πώς θα επηρεαστεί η επισιτιστική ασφάλεια, τώρα που η Ρωσία αδυνατεί να εξάγει κλεμμένα σιτηρά από την Ουκρανία στη Συρία;

Η απομάκρυνση της Συρίας από τη σφαίρα επιρροής της Ρωσίας και του Ιράν δημιουργεί ευκαιρίες. Χωρίς πλέον να αποτελεί κόμβο για το λαθρεμπόριο, η ελπίδα είναι ότι οι διαδρομές ναρκωτικών προς την Ευρώπη και τη Λιβύη θα επηρεαστούν σημαντικά. Ωστόσο, η Ρωσία μπορεί να προσπαθήσει να επαναπροσδιορίσει την παρουσία της στη Μεσόγειο, ενισχύοντας τη στρατιωτική της επιρροή μέσω της Λιβύης και άλλων σημείων.

Μια νέα εποχή

Ο Λίβανος, παρόλο που αντιμετωπίζει δικές του πολιτικές και οικονομικές προκλήσεις, βλέπει την πτώση του τελευταίου μπααθικού καθεστώτος στη Μέση Ανατολή με ελπίδα. Η νέα πραγματικότητα ίσως διευκολύνει την προσαρμογή οργανώσεων όπως η Χεζμπολάχ στη μεταβαλλόμενη γεωπολιτική σκηνή. Η επιλογή είναι σαφής: προσαρμογή ή περιθωριοποίηση.

---