Η έκθεση Ντράγκι, το μέλλον της ΕΕ και το δράμα της Κύπρου

Η πρόσφατη Έκθεση Ντράγκι με τίτλο «Το Μέλλον της Ευρωπαϊκής Ανταγωνιστικότητας» αποτελεί μια τολμηρή ανάλυση των προβλημάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) και προτείνει ριζικές λύσεις για την αποφυγή ενός μέλλοντος γεμάτου στασιμότητα και παρακμή. Ο Μάριο Ντράγκι, πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας, διατυπώνει ανοιχτά την προειδοποίηση ότι η Ευρώπη βρίσκεται σε «υπαρξιακή κρίση». Χωρίς άμεσες και βαθιές αλλαγές, η ΕΕ κινδυνεύει να παραμείνει «παγωμένη» στο παγκόσμιο οικονομικό τοπίο, πίσω από ανταγωνιστές όπως οι ΗΠΑ και η Κίνα.

Με μια δραματική ανάλυση, η έκθεση προσδιορίζει τους βασικούς τομείς στους οποίους η Ευρώπη πρέπει να ανασυνταχθεί και προτείνει στρατηγικές που, αν και ριζοσπαστικές, μπορεί να είναι η τελευταία ευκαιρία για μια ουσιαστική ανάκαμψη. Αυτές οι αλλαγές θα επηρεάσουν όλα τα κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένης της Κύπρου, η οποία βρίσκεται αντιμέτωπη με μοναδικές προκλήσεις και ευκαιρίες μέσα σε αυτό το νέο πλαίσιο.

1. Η Κρίση της Ευρωπαϊκής Παραγωγικότητας: Μια «Επιδημία» που Πλήττει και την Κύπρο

Ο Ντράγκι αναδεικνύει το ζήτημα της παραγωγικότητας ως κεντρικό πρόβλημα της Ευρώπης. Η ΕΕ έχει μείνει πίσω από τις ΗΠΑ και την Κίνα, με ένα ανησυχητικό χάσμα στην παραγωγικότητα. Η έλλειψη ψηφιοποίησης και καινοτομίας είναι ενδεικτική του αργού ρυθμού ανάπτυξης της ευρωπαϊκής οικονομίας. Η λύση που προτείνει είναι ένα μεγαλεπήβολο επενδυτικό πρόγραμμα ύψους 800 δισεκατομμυρίων ευρώ ετησίως, περίπου 5% του ΑΕΠ της ΕΕ, το οποίο θα κατευθυνθεί σε τεχνολογία, έρευνα και ανάπτυξη.

Η Κύπρος, ως μέλος της ΕΕ, δεν μένει ανεπηρέαστη από αυτό το κύμα αλλαγών. Η ανάγκη για ενίσχυση της παραγωγικότητας και της τεχνολογικής υποδομής ισχύει και για τη χώρα, που παρά τις προσπάθειες της εξακολουθεί να έχει μικρές επιδόσεις στην καινοτομία. Τα ευρωπαϊκά κονδύλια που θα κατευθυνθούν στον τομέα αυτό μπορεί να αποτελέσουν ευκαιρία για την Κύπρο να μειώσει το χάσμα παραγωγικότητας, εφόσον αξιοποιήσει στρατηγικά τις δυνατότητες της ψηφιακής εποχής.

2. Κλείσιμο του Χάσματος Καινοτομίας: Στοιχειώδης Προϋπόθεση για το Μέλλον

Ο Ντράγκι επισημαίνει πως η ΕΕ υστερεί στην καινοτομία, κάτι που εντείνει το χάσμα μεταξύ της Ευρώπης και των άλλων παγκόσμιων δυνάμεων. Σε αντίθεση με τις ΗΠΑ και την Κίνα, που προωθούν νέες τεχνολογίες και νεοφυείς επιχειρήσεις, η Ευρώπη συνεχίζει να επενδύει σε παραδοσιακούς τομείς όπως η αυτοκινητοβιομηχανία. Η απογοητευτική αυτή στασιμότητα οδηγεί πολλούς Ευρωπαίους επιχειρηματίες και επιστήμονες να μεταναστεύουν σε άλλες αγορές, κυρίως στις ΗΠΑ, όπου η καινοτομία επιβραβεύεται και υποστηρίζεται ενεργά.

Για την Κύπρο, που δεν διαθέτει ισχυρή βιομηχανική βάση, η ανάπτυξη της καινοτομίας είναι μονόδρομος. Η απορρόφηση κονδυλίων για την έρευνα και την ενίσχυση των νεοφυών επιχειρήσεων μπορεί να δώσει σημαντική ώθηση στην κυπριακή οικονομία, ενισχύοντας τον τομέα των υπηρεσιών και της τεχνολογίας. Η ανάγκη για καινοτομία είναι έντονη στην Κύπρο, καθώς η διαφοροποίηση από τον τομέα των υπηρεσιών είναι απαραίτητη για ένα πιο ανθεκτικό οικονομικό μέλλον.

3. Η Απανθρακοποίηση ως Ευκαιρία Ανάπτυξης: Η Πράσινη Μετάβαση στην Κύπρο

Η Έκθεση Ντράγκι τονίζει την ανάγκη της Ευρώπης να μειώσει την εξάρτησή της από τον άνθρακα, ενώ παράλληλα προτείνει τρόπους ώστε η μετάβαση αυτή να αποτελέσει πηγή οικονομικής ανάπτυξης. Η ΕΕ δεσμεύεται για μείωση των εκπομπών κατά 55% έως το 2030, γεγονός που θα απαιτήσει τεράστιες επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και νέες τεχνολογίες.

Η Κύπρος, που εξαρτάται ακόμα σημαντικά από εισαγωγές καυσίμων για την κάλυψη των ενεργειακών της αναγκών, θα πρέπει να υιοθετήσει επιθετικές πολιτικές προς την κατεύθυνση της πράσινης μετάβασης. Οι ευρωπαϊκές επιδοτήσεις θα μπορούσαν να στηρίξουν τη στροφή της Κύπρου σε ανανεώσιμες πηγές, όπως η ηλιακή ενέργεια, η οποία λόγω γεωγραφικής θέσης αποτελεί μεγάλο πλεονέκτημα. Αν αξιοποιηθούν σωστά, οι επενδύσεις αυτές μπορούν να θωρακίσουν ενεργειακά τη χώρα και να μειώσουν την εξάρτησή της από εξωτερικούς παράγοντες.

4. Μείωση Εξαρτήσεων και Θωράκιση της Ασφάλειας: Η Κύπρος σε Ένα Νέο Γεωπολιτικό Σκηνικό

Η ασφάλεια και η μείωση των εξαρτήσεων βρίσκονται στην καρδιά της Έκθεσης Ντράγκι. Η Ευρώπη, ιδιαίτερα μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία, συνειδητοποίησε τη σημασία της ενεργειακής και στρατηγικής ανεξαρτησίας. Ο Ντράγκι προτείνει τη διαφοροποίηση των πηγών πρώτων υλών και ενεργειακών προμηθειών, καθώς και την ενίσχυση της άμυνας της ΕΕ.

Η Κύπρος, με την ευαίσθητη γεωπολιτική της θέση και την εξάρτησή της από εξωτερικές πηγές ενέργειας, επηρεάζεται άμεσα από αυτή την πρόταση. Οι επιπτώσεις μιας στρατηγικής ανεξαρτησίας στην Ευρώπη θα μπορούσαν να ενισχύσουν την άμυνα της Κύπρου απέναντι σε ενδεχόμενες απειλές, ενώ η ενεργειακή διαφοροποίηση θα εξασφαλίσει σταθερότερες και πιο οικονομικές πηγές ενέργειας.

5. Νέο Μοντέλο Διακυβέρνησης: Ρήξη με το Παρελθόν και η Κύπρος στο Μέλλον

Η Έκθεση Ντράγκι καλεί για αλλαγή στο μοντέλο διακυβέρνησης της ΕΕ, με την πρόταση για κοινό δανεισμό, κάτι που δημιουργεί έντονες αντιπαραθέσεις. Ο κοινός δανεισμός προσφέρει μεγαλύτερη ευελιξία, αλλά χώρες όπως η Γερμανία εκφράζουν την αντίθεσή τους, φοβούμενες το κόστος που μπορεί να προκύψει από την κοινή οικονομική υποστήριξη.

Για την Κύπρο, ο κοινός δανεισμός θα μπορούσε να φέρει οφέλη, καθώς θα παρέχει πρόσβαση σε πόρους που αλλιώς θα ήταν δύσκολο να εξασφαλιστούν. Ωστόσο, η επιτυχία αυτής της πολιτικής εξαρτάται από το κατά πόσο θα υπάρξει ενότητα στην ΕΕ. Η Κύπρος, όντας μικρή οικονομία, έχει ανάγκη από μια ισχυρή και ενωμένη ΕΕ που θα μπορέσει να τη στηρίξει.

Συμπεράσματα: Ένα Μέλλον με Προκλήσεις και Ευκαιρίες

Η Έκθεση Ντράγκι αποτελεί ένα δυνατό καμπανάκι για την Ευρώπη και τα κράτη μέλη της, προειδοποιώντας ότι χωρίς δραστικές αλλαγές, η ΕΕ κινδυνεύει να παρακμάσει. Η Κύπρος, ως ένα μικρό αλλά ζωτικό μέλος της ΕΕ, έχει την ευκαιρία να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα και την καινοτομία της, να συμβάλει στην πράσινη μετάβαση, και να ενισχύσει την ασφάλειά της μέσω ευρωπαϊκών στρατηγικών.

Ωστόσο, το μέλλον παραμένει αβέβαιο. Εάν η ΕΕ δεν καταφέρει να διατηρήσει την ενότητά της και να χρηματοδοτήσει αποτελεσματικά τις πολιτικές αυτές, τα οφέλη μπορεί να παραμείνουν στα χαρτιά. Η Ευρώπη βρίσκεται μπροστά σε μια κρίσιμη καμπή – και η Κύπρος, παρά το μικρό της μέγεθος, έχει πολλά να κερδίσει ή να χάσει από την κατεύθυνση που θα ακολουθήσει η Ένωση.

Αυτή η δραματική προοπτική για το μέλλον της Ευρώπης υπενθυμίζει την ανάγκη για ενότητα και αποφασιστικότητα. Η Κύπρος οφείλει να είναι έτοιμη να αξιοποιήσει τις ευκαιρίες που της προσφέρονται και να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της σε αυτή τη νέα εποχή αβεβαιότητας.

---